Германската плата со децении има митски статус во колективната свест на луѓето од Балканот. Фразата „отиде во Германија“ речиси автоматски подразбира подобар живот, безбедност, ново ниво на финансиска стабилност. Но, што всушност се крие зад овој термин? Дали „германската плата“ е навистина она што многумина дома го замислуваат? Дали е можно да се живее достоинствено, да се заштедат пари и можеби да се помогне на семејството дома со просечната плата во Германија?
Во потрага по одговор, разговаравме со десетици работници од нашата дијаспора, анализиравме официјални податоци од Германскиот федерален завод за статистика (Destatis), споредивме региони, професии и начини на живот. Целта: да се фрли светлина врз вистинската вредност на платата што често се споменува во медиумите, но ретко се објаснува целосно.
Колку навистина вреди просечната германска плата?
Според податоците за 2024 година, просечната бруто плата во Германија е околу 4.100 евра месечно. Но, тоа е бројка што малку значи за работниот свет. Она што навистина ги интересира повеќето луѓе е нето износот – што завршува на сметката откако државата ќе го земе својот дел. За самец без деца, без даночни олеснувања и со даночна класа I, оваа просечна плата се преведува на околу 2.600 евра нето. За семеен човек со две деца и сопруга која не работи, може да биде значително повисока – околу 3.000 евра.
На хартија, ова сè уште изгледа добро. Но, кога ќе почнат да пристигнуваат вистинските сметки, сликата се менува. Во Минхен, Штутгарт или Франкфурт, каде што дијаспората е особено голема, киријата за двособен стан може да биде помеѓу 1.200 и 1.800 евра. Во градови како Нирнберг или Аугсбург, цените се малку пониски, но ретко под 1.000 евра месечно. Комуналните услуги – греење, вода, отстранување на отпад, интернет – често достигнуваат 300 евра.
Киријата и трошоците за живот брзо ги трошат заработките
Храната, иако е со подобар квалитет отколку во многу балкански продавници, не е евтина. Семејство со две деца троши во просек помеѓу 500 и 700 евра месечно за храна. Додадете превоз, градинка, школарина, мобилни телефони, осигурување за автомобили – и добар дел од таа позната „германска плата“ исчезнува без никаков голем луксуз.
Прочитајте: Казни за недржење растојание во сообраќајот во Германија
„Кога дојдов во Германија, мислев дека ќе живеам како крал со 3.000 евра. Сега кога плаќам за мојот стан, храна и сè друго, на крајот од месецот ми остануваат можеби 200 евра за издвојување“, вели Марко, 38-годишник кој работи во логистика во Регенсбург.
Дополнителни работни места како неопходност, а не избор
Затоа многумина одлучуваат да прифатат дополнителна работа. Германскиот закон дозволува таканаречени „minijob“ – работа со скратено работно време до 538 евра месечно без дополнително оданочување. Голем број луѓе од регионот го надополнуваат својот буџет на овој начин – без разлика дали чистат канцеларии, доставуваат пакети, работат во магацин или на градилиште за време на викендите.
Прочитајте: Ако барате работа во странство, барајте во Германија: Овие профили им требаат итно!
Но, дури и со тоа, вистинскиот стандард не секогаш ги исполнува очекувањата. „Луѓето дома мислат дека тука купуваме автомобили како бомбони. Вистината е дека го автомобилот ми е на лизинг, плаќам премногу за стан, а одморот е луксуз што го планирам со месеци“, вели Ивана, медицинска сестра која работи во болница во близина на Келн.
Тешки работни места, ниски приходи и даночни оптоварувања
Еден од проблемите е структурата на работните места на кои дијаспората често завршува. Голем број Македонци и други луѓе од Балканот работат во градежништвото, негата, чистењето, складирањето и возењето – сектори кои се физички тешки и честопати слабо платени. Бруто платите во овие индустрии се движат помеѓу 2.200 и 3.000 евра, додека нето износите паѓаат под 1.800 евра
„Кога ќе ги одземете сите трошоци, таа „германска плата“ повеќе не е толку импресивна. Во Македонија имав помалку, но трошоците беа исто така пониски. Тука, државата ви зема сè преку даноци и осигурување“, коментира Драган, 45-годишник кој работи како возач на камион во Баварија.
Што нуди Германија: безбедност, ред и детски додаток
Од друга страна, предностите на германскиот систем не се занемарливи. Висококвалитетна здравствена заштита, сигурност на работното место, јасни правила, детски додаток (Kindergeld) од околу 255 евра по дете, можности за напредување и преквалификација – сето тоа се причини зошто многумина остануваат, и покрај предизвиците.
Покрај тоа, Германците (за разлика од балканските работодавци) речиси никогаш не ги исплаќаат своите плати доцна. Работничките права се заштитени, а синдикатите и работничките совети имаат вистинска моќ. За многумина, ова е доволно за да прифатат помала куповна моќ во замена за стабилност.
Помеѓу митот и реалноста: вистината за германските плати
Сепак, јазот помеѓу перцепцијата и реалноста останува. Македонската јавност често го гледа само надворешниот сјај – слики од автомобилот, од патувања, нови патики купени на распродажба. Ретко некој објавува фотографија од сметка за греење или известување за зголемување на киријата.
Не секој живот во Германија е бајка, но не е ни трагедија. Вистинската вистина, како и секогаш, лежи некаде помеѓу. Германската плата – сама по себе – не е магична формула за среќен живот. Таа може да биде основа на безбедноста и напредокот, но само ако е придружена со мудро управување со парите, реални очекувања и долгорочно планирање.
За многумина во дијаспората, вистинската вредност на „германската плата“ не лежи толку во она што го купува, туку во она што може да им го обезбеди на своите деца: подобро образование, побезбедна средина, повеќе можности. А тоа е валута што е тешко да се конвертира во евра, но која многумина ја сметаат за највредна.
Текстот е авторска сопственост и неговата содржина не смее да се превзема без претходна согласност од авторот или порталот Емигрико.
