Кога на времето благонаклоно пишувавме за непаничењето на Шведска за време на ковидот и нејзиното разумно одмерување и дизајнирање на мерките во пандемијата, напнати фанови на карантинското едноумие бааги не отекуваа по пораки, меилови и коментари дека сме неодговорни што така пишуваме. Главно завршуваа со она ‘визионерското’: Ќе видите, ќе видите… Еве, гледаме.
Во 2020 година, светот тргна паметот на по паметот на Кина и стави катанци. Слободите беа драстично ограничени, исто како и економската активност а владите мораа да позајмуваат десетици и стотици милијарди за да ги одржат бизнисите и работници.
Во Европа, забележлив исклучок беше Шведска. И покрај жестоките критики, шведската влада реши одлучи да не наметне драконски ограничувања на социјалната активност.
Доказите сега убедливо сугерираат дека Шведска го направила вистинскиот избор.
Во истражување објавено во списанието Economic Affairs се анализирало како поминале различни земји на ОЕЦД во пандемијата, во однос на економијата и прекумерните смртни случаи.
Заклучоци се јасни: земјите што воведоа построги мерки за заклучување не доживеаја пониски стапки на вишок смртност. Шведска ја има една од најниските стапки кон крајот на пандемијата, со помалку луѓе умрени во споредба со нормална година пред пандемијата.
Истражувањето не нашло никаква корелација помеѓу карантините и прекумерните смртни случаи.
Но затоа економските ефекти на карантините се убедливо негативни. Колку повеќе земјата се затворила, толку поголем пад на БДП имала. Англија дури 10 отсто – најголем пад на производството во нејзината модерна историја. Спротивно на тоа, во Шведска, падот на економското производство бил помал од оној за време на финансиската криза во 2008 година. Шведската економија целосно закрепна до почетокот на 2021 година и сега е околу шест отсто поголема отколку во 2019 година.
За да се компензира значителниот пад на економската активност, повеќето влади беа принудени да усвојат масивни фискални мерки за поддршка на домаќинствата и бизнисите што ги експлодираше јавните долгови. Во Велика Британија долгот се зголемил за 8.400 фунти по глава на жител, во споредба со само 3.000 фунти во Шведска.
Иако и Шведите имаа утки кои нивната влада ги призна пред некоја година, Шведска успеа во неколку клучни области каде што другите држави спектакуларно потфрлија.
Најзабележително беше што не паничеше за време на кризата. Разгледуваше и одмеруваше како нејзините политики ќе влијаат на општеството како целина. Не се фокусираше само на штетите од ковидот, не ги игнорираше потенцијалните долгорочни ефекти од карантините.
И залудно ги потсетуваше своите западни партнери дека пандемиската политика на кинеската авторитарна влада не треба да служи како водич за либералните демократии.
Автор на студијата, економистот Ларс Јонунг, признава дека таа не е совршена, но, жално е што никој од апостолите на карантините денес не наоѓа за потребно да докажува дека таа политика функционирала.
