Ако сакате да станете родители или да имате ново дете, добро е да се запознаете со основните работи на кои имате право во Германија. Се разбира, повеќето од овие права постојат и во други земји, а некои се специфични за Германија. Во овој текст ќе добиете преглед на најважните работи, а за деталите за секоја тема можете да прочитате во посебни текстови.
1. Заштита на мајчинството – Mutterschutz
Mutterschutz (Muter-schutz) или слободно преведено „Заштита на мајчинството“ е збир на права кои ги штитат идните мајки и децата.
Правната заштита започнува 6 недели пред датумот на пораѓање и завршува 8 недели по раѓањето на детето.
Поточно, тука се Mutterschutz и Mutterschutzfrist. Mutterschutzfrist се гореспоменатите 14 недели заштита, додека Mutterschutz е збир на права кои, меѓу другото, ги вклучуваат и тие 14 недели заштита. Во секојдневниот говор, самите Германци се збунуваат и не ја разбираат разликата помеѓу Mutterschutz и Mutterschutzfrist. Можете да ги слушнете како зборуваат за Mutterschutz, кога тие всушност зборуваат за Mutterschutzfrist. Да заклучиме, Mutterschutz е збир на права што ја штитат жената при бременост и породување со Mutterschutzfrist и други права.
За оние кои прв пат стануваат татковци „породилната состојба“ е временскиот период од 6 до 8 недели по породувањето во текот на кој телото на мајката се регенерира од породувањето и бременоста. На германски, овој период се нарекува das Wochenbett (vohen-bet) (инж. постпартален период).
Така, Мутершуц ја штити бремената жена, детето и родилката (de: Wöchnerin). Не сум сигурен дека во Македонија има право Mutterschutzfrist, но породилното и породилното отсуство се комбинирани. Според мене, боледувањето од бременоста е лоша терминологија бидејќи боледувањето подразбира неможност за работа поради болест, а бременоста секако не е болест.
Вреди да се напомене дека породилното и Мутершуц не се исто затоа што во Германија покрај Мутершуц има и породилно отсуство, но тоа е тема за друг текст.
Повеќе на оваа тема можете да прочитате на следниов линк:
Што е Mutterschaftsgeld и како да аплицирате за Mutterschaftsgeld во Германија?
2. Породилно отсуство (Elternzeit) во Германија
Според германскиот закон сите вработени лица имаат право на Elternzeit. Ако не сте вработени тогаш Elternzeit нема смисла, нели? Исклучок се самовработените кои немаат право на Elternzeit од државата и работодавачот, туку треба самите да си „дадат“ слободно време.
Кои се условите за Elternzeit во Германија?
Прво, треба да работите. Дали сте вработени на неопределено време (unbefristetes Arbeitsverhältnis), на определено време (befristetes Arbeitsverhältnis), дали работите со полно работно време (Vollzeit), со скратено работно време (Teilzeit), дали сте на пракса (Ausbildung) и без разлика каде работите, воопшто не е важно. Ако сте вработени, според германскиот закон, имате право на Elternzeit.
Elternzeit постои за да ви овозможи да бидете со вашето дете. Затоа, ако сте на Elternzeit, мора да бидете со детето и тоа мора да живее со вас во куќата. Детето не мора да биде ваше биолошко, туку и посвоено или стекнато преку брак.
Колку трае Elternzeit во Германија?
Elternzeit во Германија трае најмногу 36 месеци и може да се искористи додека детето не наполни 8 години. За да се оствари ова право, 12 од максималните 36 месеци мора да се искористат пред 3-тиот роденден на детето. Elternzeit може да се подели на максимум 3 периоди или да се искористи целиот одеднаш.
Бидејќи Elternzeit најчесто се поврзува со паричен надоместок (Elterngeld), на кој имаме право само од 12 до 14 месеци (со Elterngeld Plus 24 – 28 месеци), многу родители се одлучуваат за 12-месечниот Elternzeit.
Најчесто мајката, која е во Mutterschutz 2 месеци по раѓањето на детето (правната рамка која ја штити мајката помеѓу 6 недели пред и 2 месеци по раѓањето), потоа зема 10 месеци Elternzeit, а таткото го дозема преостанатите 2 месеци. Elternzeit можат и двајцата родители да земат наизменично, или во исто време.
Овде прочитајте се за детски додаток во Германија
Овде прочитајте за Kinderzuschlag во Германија
Повеќе на оваа тема можете да прочитате на следниов линк:
Породилно отсуство (Elternzeit) во Германија
3. Родителски додаток – Елтернгелд
Родителски додаток се пари што можат да ги добијат и мајката и таткото. Изнесува од 150 до 1800 евра месечно во зависност од различни фактори како што се приходите во последните 3 години пред раѓањето на детето, приходите по раѓањето на детето, дали сте вработени, дали работите и колку, дали родителите се во брак, која од 3-те варијанти на родителски приход ја сакате (т.н. Basiselterngeld, ElterngeldPlus, Partnerschaftsbonus), колку деца имате и многу други.
Додека Elternzeit (родителско отсуство) е едноставно и се преговара со работодавачот, Elterngeld (родителски додаток) се преговара со државата.
Родителскиот додаток е посебна тема сама по себе и може да стане толку сложено што вреди да се ангажира советник да ви помогне и да пресметате, во зависност од вашиот случај, какви можности постојат и како можете да се поставите за да добиете како што е можно повеќе пари или да ги постигнете вашите планови или и двете истовремено.
Каде и како да аплицирате за родителски додаток зависи од покраината. Во некои провинции тоа може да се направи онлајн, во други со предавање на формуларот на лице место, во трета по пошта или на некој друг начин.
4. Kinderfreibetrag Vs. Kindegeld – што е подобро?
Еве еден пример:
Иван и Ана имаат мало дете и оданочуваат приход од околу 50 000 евра.
Без додаток за дете што не се оданочува (Kinderfreibetrag), тие ќе мора да платат околу 7,252 евра данок. Покрај додатокот за дете што не се оданочува, од 50.000 евра се одземаат 6.024 евра за да се намали приходот што се оданочува на 43 976 евра.
Во овој случај, семејството ќе треба да плати само околу 4.952 евра данок.
Но, гледај го ова сега.
Разликата меѓу даноците со и без додаток на дете е 2.300 евра, што едно младо семејство би ги заштедило со додаток за дете што не се оданочува.
Сепак, во последната година тие добиле 2.628 евра како додаток за дете. Во овој случај, додатокот за дете што не се оданочува не е од корист за семејството и Финанзамт нема да го користи.
Покрај тоа, треба да знаете дека Kindergeld го добивате секој месец, додека Kinderfreibetrag би го користеле само еднаш годишно кога поднесувате даночна пријава, па затоа лично мислам дека треба да се држите до Kindergeld.
Па, се надевам дека можев да разјаснам сè што е поврзано со додаток за дете. Се разбира, тука има уште неодговорени прашања на кои можев да најдам одговори, но за тоа треба да го преземете упатството за додаток за деца.
Подолу ви оставам уште еднаш важни документи:
- водич за детски додатоци (PDF)
- барање за детски додаток (PDF)
- прилог на апликацијата за додаток за дете: (PDF)
- апликацијата за детски додаток за дете во странство (PDF)
5. Здравствено осигурување на детето преку Семејното осигурување – Familienversicherung
Преку државното здравствено осигурување на еден од родителите можете да обезбедите здравствено осигурување на децата преку семејно осигурување, т.е. Familienversicherung.
Семејното осигурување е бесплатно и барањето за него се поднесува во вашиот здравствен центар (да речеме ТК, ДАК, АОК, Бармер или други). Како точно ќе се поднесе барањето зависи од самиот здравствен дом. Кај некои треба лично да одите, со други се праќа формулар по пошта, кај трети можете да користите мобилна апликација.
Можете да го осигурате вашето дете доколку живеете во Германија, а тоа е бесплатно до 18-тиот роденден на детето. Може да се продолжи до 21 или 25 години под исти услови како за Kindergeld.
Вреди да се напомене дека ако еден од родителите има приватно здравствено осигурување, тогаш Familienversicherung не е нужно бесплатно. Сè зависи од вашиот приход и се разликува од случај до случај.
Видовме преглед на 5-те најважни работи кои секој родител во Германија треба да ги знае. Ја изгребавме површината на Mutterschutz, односно збир на различни права кои ги штитат трудниците и родилките, неплатено родителско отсуство до 3 години по дете, родителски додаток, т.е. Елтернгелд, два пристапа за детски додаток и бесплатно здравствено осигурување на детето преку Семејно осигурување, т.е. Familienversicherung. Се надевам дека на сите сегашни и идни родители ќе им бидат од помош информациите во овој текст.
